อาการทางคลินิกที่ใช้วินิจฉัยการเกิด PDA ได้แก่ การตรวจพบอาการ 3 ใน 5 อย่าง ต่อไปนี้
- systolic murmur at upper left sterna border (ULSB)
- hyperactive precordium
- bounding pulses (full pulse)
- wide pulse pressure
- increased need for respiratory support and increased arterial carbon dioxide levels
สาหรับการวินิจฉัยที่เป็นมาตรฐาน ซึ่งมีความไวและความแม่นยาสูง คือ Echocardiogram แต่ในทางปฏิบัติยังเป็นปัญหาเนื่องจากขาดเครื่องมือนี้ใน NICU จึงต้องอาศัยอาการทางคลินิกช่วยในการประเมิน
พยาธิสรีรวิทยา
- การที่เลือดผ่าน ductus arteriosus เกิดเป็น tuberlent flow ทาให้ได้ยินเสียง murmur นอกจากนี้ยังทาให้เกิดปัญหาติดเชื้อภายในหัวใจได้บ่อย บริเวณ periductal infection
- แรงดันเลือดใน descending aorta และเส้นเลือดส่วนปลายจะตกเร็วและมากในช่วง diastole (diastolic run – off) ทาให้ pulse pressure กว้าง คลาได้ bounding pulses (normal pulse pressure in a preterm infant is between 15 – 25 mmHg. and in a term infant is between 25 – 30 mmHg.
- ปริมาณเลือดที่ไปปอดเพิ่มมากขึ้น ทาให้น้าและโปรตีนบางส่วนเข้าไปในถุงลมและรบกวน การสร้าง surfactant ทาให้สาร surfactant ซึ่งน้อยอยู่แล้วในทารกคลอดก่อนเกิดกาหนด ยิ่งน้อยลงไป surface tension ของถุงลมเพิ่มขึ้น lung compliance1 ยิ่งต่าลงเกิด hypoxemia hypercabia ภาพรังสีปอดเห็น alveolar edema
- เลือดจากปอดสู่ left atrium และ left ventricle เป็น volume load เวนติเคิลต้องสูบฉีดเลือดในปริมาณที่สูงขึ้นเพื่อให้มีเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้เพียงพอ ทั้งนี้เพราะมีการรั่วไหลของเลือดเกิดขึ้น ทาให้เกิด congestive heart failure
- อัตราการเต้นของหัวใจที่เพิ่มขึ้น เนื่องจาก stroke volume ที่ลดลง ด้วยเหตุผลนี้ ในกลุ่มทารกคลอดก่อนกาหนดที่มี large PDA จึงทาให้มีความดันโลหิตต่า
- การที่มีภาวะความดันโลหิตต่า ทาให้เลือดที่ไปเลี้ยงไตลดลง ทาให้มีสารน้าและยาบางอย่างคั่งในร่างกาย หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงระบบทางเดินอาหาร เมื่อหดตัวลงร่วมกับ diastolic run – off ทาให้เกิดNEC เพิ่มสูงขึ้นได้
- diastolic pressure ที่ลดลงใน aorta ของเด็กทารกคลอดก่อนกาหนดทาให้ perfusion pressure แก่กล้ามเนื้อหัวใจลดลง เกิด subendocardial ischemia
- เลือดที่ออกจาก left ventricle จะเพิ่มปริมาณและแรงดันเลือด systolic ใน ascending aorta จะสูงขึ้นเล็กน้อยและผ่านต่อไปยังเส้นเลือด carotid artery เป็นปัจจัยเสริมให้เกิด intra ventricular hemorrhage (IVH) ได้
- ปริมาณออกซิเจนและแรงดันของการช่วยหายใจที่ต้องเพิ่มขึ้น ตลอดจนการที่เส้นเลือดแดงที่ไปปอดขยายตัวมากตลอดเวลา และแรงดันเลือดในปอดสูงขึ้นร่วมกัน ทาให้เกิด pulmonary vascular disease และ BPD
Download เอกสาร
เอกสารอ้างอิง
- Micheal Artman, Lym Mahony, David F. Teitel. (2002). Neonatal cardiology. The McGraw-Hill companies medical pleblishing division.
- Kristine, A., Kalsen, Lloyd, Y., Tani. (2003). S.T.A.B.L.E., Cardiac module. Park City, Utah.
- วัชระ จามจุรีรักษ์ (บรรณาธิการ). (2539). โรคหัวใจเด็กปัญหาและการรักษา (ฉบับปรับปรุงใหม่). กรุงเทพฯ : ชัยเจริญ.