ในขณะที่ยังเป็นตัวอ่อน เนื้อเยื่อของหลอดลมและหลอดอาหารเป็นท่อรวมท่อเดียวกัน ต่อมาจึงมีการเจริญแยกจากกันโดยหลอดอาหารอยู่ด้านหลังส่วนหลอดลมอยู่ด้านหน้า หากมีการเจริญผิดปกติท่อทั้งสองนี้ อาจแยกจากกันไม่สมบูรณ์ Esophageal atresia (EA) หมายถึง หลอดอาหารตัน เกิดจากหลอดอาหารช่วงบนและช่วงล่างไม่เจริญเชื่อมติดกันเป็นช่องได้ตลอดแนว Tracheoesophageal fistule [T-E fistula ] หมายถึง การมีรูติดต่อระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร อาจพบร่วมกับ esophageal atresia
อาการทางคลินิก
ส่วนมากจะมีอาการผิดปกติตั้งแต่แรกเกิดใหม่ๆ ไม่กี่ชั่วโมง และจะชัดขึ้นเมื่ออายุได้ 2-3 วัน
- มีน้ำลายมาก ไอ เมื่อดูดเอาออกทิ้ง จะมีขึ้นมาอีกในเวลาไม่นาน
- สำลักง่าย เมื่อให้ดูดน้ำ ทารกจะสำรอกทันที
- ท้องอืด หายใจลำบาก เขียว และอาจหยุดหายใจได้
- มักมีปอดอักเสบร่วมด้วยเสมอ เนื่องจากสำลักเอาน้ำลายหรือน้ำเข้าไป หรือของเหลวในกระเพาะอาหารไหลย้อนเข้าไปในหลอดอาหารผ่านรูติดต่อไปยังหลอดลมและปอด
การวินิจฉัย
- อาการทางคลินิก และมักพบในทารกที่เกิดจากมารดาที่มี polyhydramnios
- ใส่ N – G tube ลงไปได้ไม่ตลอด
- X – ray พบลมในกระเพาะอาหาร
การรักษา
แล้วแต่แบบของความผิดปกติโดยผ่าตัดปิดรูติดต่อนั้นและต่อหลอดอาหาร
การพยาบาล
ในระยะก่อนผ่าตัด
- ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
- ให้อยู่ในตู้อบ มีความชื้นเพียงพอ , NPO
- ดูแลให้ได้รับออกซิเจน , ประเมินอาการขาดออกซิเจน
- จัดท่านอน ป้องกันการสูดสำลัก หรือป้องกันของเหลวในกระเพาะอาหารไหลย้อนเข้าไปในหลอดลม แล้วแต่แบบของความผิดปกติ
- ดูดเสมหะ , น้ำลายบ่อยๆ
- ดูแลให้ได้รับสารน้ำและสารอาหารอย่างเพียงพอทางหลอดเลือดดำ และ/หรือให้นมทางสายยาง (gastrostomy tube หรือ N-G tube) ให้อย่างช้าๆ ยกศีรษะสูง
- ประคับประคองด้านจิตใจ อารมณ์เด็กป่วยและบิดามารดา
ในระยะหลังการผ่าตัด
- ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
- ให้อยู่ในตู้อบ ให้ออกซิเจนที่มีความชื้นสูง ประเมินอาการขาดออกซิเจน
- ดูดน้ำลายและเสมหะให้บ่อยๆ อย่างนุ่มนวล
- ป้องกันการแยกของแผลที่เย็บปิดรูติดต่อ หรือแผลที่ต่อหลอดอาหาร
- นอนยกศีรษะสูง 45 ํ- 60 ํ ไม่ให้เงยหน้ามากเกินไป [hyperextension]
- ดูดเสมหะอย่างนุ่มนวล ใส่สายยางไม่ลึกเกินกว่าที่แพทย์กำหนด ระมัดระวังการทำกายภาพบำบัดทรวงอก
- รายที่แพทย์คาสายยางไม่ว่าจะเป็นชนิดใด พยายามอย่าให้ หลุด ถ้าหลุดรีบรายงานแพทย์ทราบ ไม่ใส่กลับเข้าไปใหม่เอง
- ถ้าเริ่มให้น้ำหรือนมทางสายยาง ต้องให้แบบช้าๆ ให้เสร็จแล้ว แขวนปลาย tube อยู่สูงกว่าลำตัวและเปิดปลาย tubeไว้
- ขณะให้น้ำหรือนม ต้องยกศีรษะสูงเสมอ
- ดูแลให้ได้รับสารน้ำและสารอาหารอย่างเพียงพอ
- ให้ทางหลอดเลือดดำในระยะแรกๆ ต่อมาจึงให้ทางสายยาง
- เริ่มให้ทางปาก ประมาณวันที่ 8-10 หลังผ่าตัด ให้ร่วมกับการให้ทางสายยางในระยะแรก และพิจารณาให้ทางปากทั้งหมดประมาณปลายสัปดาห์ที่ 2-3 หลังผ่าตัด
- ป้องกันการติดเชื้อของแผลผ่าตัดที่ทรวงอก
- ประคับประคองจิตใจของเด็กป่วย เช่น ลดความเจ็บปวดหลังผ่าตัด ตอบสนองความต้องการพื้นฐาน โดยเฉพาะความต้องการดูด และจิตใจของบิดามารดา
ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
- gastroesophageal reflux (อาหารหรือนมไหลย้อนจากกระเพาะอาหารสู่หลอดอาหาร)
- aspirated pneumonia
- esophageal stricture มักพบในระยะ 5-6 เดือนแรก ต้องให้คำแนะนำบิดามารดา ให้สังเกตอาการ ของภาวะแทรกซ้อนนี้ เมื่อนำเด็กกลับไปเลี้ยงที่บ้าน